Kunstkwesties
  • home
  • over
  • blog
  • beeld
  • contact

"...de kunst is daar, waar ..."

12/24/2015

 
Een kerstgroet.
We sluiten het jaar af en gaan 2016 in; het jaar waarin het precies 100 jaar geleden is dat Theo van Doesburg (1883-1931) deze boom schilderde. Van Doesburg was toen 33, goed op dreef met het geven van lezingen en het schrijven van artikelen en drukdoende met de opbouw van zijn internationale netwerk van kunstenaarsvrienden. Hij was zogezegd actief op zoek naar "steunpunten voor de nieuwe opvatting over schilderkunst die hem voor ogen staan, maar waarvan de uitvoering nog geen gestalte heeft gekregen" (Jaffé, 1983).  1916 was ook het jaar waarin Van Doesburg subsidie aanvraagt en ontvangt voor het oprichten van een eigen tijdschrift, dat vanaf 1917 zal worden uitgegeven onder de naam De Stijl.
Even daarvoor, in 1915 was Van Doesburg al voorzichtig begonnen met het verkennen van een nieuwe, moderne richting in zijn schilderkunst. Toen hij eind 1915 Mondriaans Compositie X (pier en oceaan) (1915) zag, raakte hij helemaal overtuigd en weidde hij zich vanaf dat moment aan de abstractie. De kunst was 'vrijgemaakt', Van Doesburg bekeerd.
Het was onder dat gesternte dat Van Doesburg deze boom schilderde. Op de rechterfoto hierboven zie je hem aan het werk in zijn atelier in Leiden. Helaas geen heel scherpe foto maar als je goed kijkt zie je de boom rechts aan de wand hangen.
En, als laatste, het was óók in 1916 dat Van Doesburg in één van zijn artikelen schrijft over kunstenaarschap en daarin zegt hij: "...de kunst is daar, waar het gedruisch is,..." En zo is het. Kunst ontstaat daar, waar reuring is. Zonder actie geen reactie. En met die woorden van Van Doesburg, begeleid door zijn  - voor die tijd - moderne, gewaagde boom, wensen wij jullie hier vanaf dit platform fijne kerstdagen en alle goeds voor het nieuwe jaar.


"...de kunst is daar, waar het gedruisch is,..."

Foto
Boom, 1916, Theo van Doesburg, olieverf op paneel, 68,5 x 54 cm,
Portland (Oregon), Portland Art Museum.

Van buiten naar binnen.

12/13/2015

 
Fietsend de geschiedenis in.
Elke week fiets ik in de ochtend vanuit het zuiden, langs de Amstel de stad Amsterdam in. Ik start in de polders en trap, meanderend met de rivier mee, in een half uurtje zo de stad in. Dat tochtje is mij lief. Rustig, bijna geen gemotoriseerd verkeer, gedachten krijgen de vrije loop. Ik begin in de natuur en zie gaandeweg het landschap veranderen en de bebouwing opkomen. En elke keer weer, fiets ik op deze manier de geschiedenis in. Van de nieuwe buitenwijken naar de oude binnenstad.
Amsterdam kent een rijke geschiedenis. Niet alleen wat betreft kunst en culturele zaken maar ook wanneer het gaat om de uitbreidingen van de stad. De geschiedenis daarvan is minstens zo interessant. En of aan de stadsontwikkeling in die tijd nou een meesterplan ten grondslag lag of dat het meer een pragmatisch proces was, doet er niet zoveel toe. De grote uitleg (in 4 keer) van Amsterdam in de 17e eeuw - met de bouw van de grachtengordel - is een waar huzarenstuk. De uitbreidingen die daarop volgden overigens net zozeer. Bekijk hiernaast maar eens de computer- animatie(s) van Stadsarchief Amsterdam.
De stad Amsterdam is altijd veelvuldig bezongen. Stedenlof is iets van alle tijden. De stadsdichters zoals wij die nu kennen, waren er eeuwen geleden al. Aangesteld of zelfbenoemd. Bijvoorbeeld Daniel Willink (1676-1722), schrijver, dichter én wijnkoper. In Amstellandsche Arkadia (geschreven in 1712, postuum uitgegeven, bewerkt door G. Schoenmaker) beschrijft en bezingt hij de stad Amsterdam en haar ommeland. Het gezelschap in dit verhaal reist op een zeker moment van noord naar zuid langs de Amstel. De rivier wordt geroemd en vanaf het water én vanaf haar oevers wordt de fietstocht die ik drie eeuwen later wekelijks maak, uitgebreid beschreven.
"Ei ziet eens, vervolgde Eelhart hier op, wat een aangenaam gezicht men van hier op de stadt heeft; hoe fraai en wyduitgestrekt men langs deze herelyke weiden en lustige hoven het oog naar de stadt en elders weiden kan."
"Hier zie ik (viel Dichter hier op in) Melker met zyn' Neel,
Op 't ruischen van de zoete baren,
De koetjes melken, 't nat zo eél,
Een spijs voor jong en oud vergaaren,
Terwijl het vrolyk pluimgediert
Daar kwinkeleert en tiereliert."
          
...//...
Foto
Het Kalfje, hoek Kalfjeslaan en Amsteldijk Noord.
"Zo wandelende, zo sprekende, ja zo stichtende, zeide Eelhart, raken wy allengs over den weg. Hier hebben wij reeds het kleine Loopveldt of Kalfjeslaan, wordende deze herberg het Kalfje genoemd naar den stichter, of ten minsten eertyds den bewoner, een boer, die men Kalf noemde, en waarom ook een kalf boven de deur van dit huis geschilderd staat, zynde een aanloop of herberg voor de voetgangers. Hier naast prykt die lustige laan, of loopveldt, ter wederzyden met esschen en elzebomen beplant, waar in het gezicht geen einde vinden kan; een zeer vermakelyke wandelweg, en niet min lustig om door te ryden, het geen al by velen voor een tour of namiddags reisje genomen wordt, langs den koelen Amstel door dit uitmuntende lange loopveldt, op den Amstelveenschen weg uitkomende, en langs den zelven, die om zyne wellustige hofsteden zeer aangenaam is, door den Overtoom, weder naar de stadt te snellen."
De stedenlof hier op dit blog van Kunstkwesties, gaat dan nu weliswaar over Amsterdam maar zou net zo goed over elke andere stad kunnen gaan. Waar het om gaat is dat de geschiedenis, de verhalen voor het oprapen liggen. Dat schoonheid voor het oprapen ligt. Fietsend langs de Amstel. Welk een geluk.
Meer weten over de geschiedenis van Amsterdam of haar uitbreidingen? Lees bijvoorbeeld Een kleine geschiedenis van Amsterdam van Geert Mak of De grote uitleg van Amsterdam, stadsontwikkeling in de zeventiende eeuw van Jaap Evert Abrahamse. En ook leuk: Waarom is 'het laatste stukje" Amstel zo kaarsrecht? In:
http://www.volkskrant.nl/wetenschap/verhit-debat-waarom-is-een-stukje-amstel-zo-kaarsrecht~a4151684/
    Kunstkwesties blog. Over de meest uiteenlopende kunstkwesties.

    Over musea, exposities, literatuur, onderwerpen uit de actualiteit en meer.

    Op de hoogte blijven?
    Volg ons op social media en abonneer je gratis op dit blog
    via e-mail.
    abonneren
    Foto

    Archives

    December 2020
    September 2020
    September 2019
    Oktober 2018
    December 2017
    Oktober 2017
    September 2017
    Juli 2017
    Juni 2017
    Mei 2017
    April 2017
    Maart 2017
    Februari 2017
    Januari 2017
    December 2016
    November 2016
    Oktober 2016
    September 2016
    Juli 2016
    Juni 2016
    Mei 2016
    April 2016
    Maart 2016
    Februari 2016
    Januari 2016
    December 2015
    November 2015
    Oktober 2015
    September 2015

    Categorieën

    Alles
    Algemeen
    Beeldende Kunst
    Exposities
    Filosofie
    Fotografie
    Literatuur
    Opera
    Podiumkunsten

    Auteur

    Saskia Hazelhoff

    RSS-feed

Kunstkwesties © 2021 Privacyverklaring